Nielegalny pobyt cudzoziemców będzie karany – zaskakujące głosowanie w Tweede Kamer

Izba Reprezentantów stosunkiem głosów 72 : 69 przyjęła poprawkę zgłoszoną przez antyimigracyjną PVV, która uznaje nielegalny pobyt za przestępstwo. Decydująca okazała się nieobecność trojga posłów opozycji: Frans Timmermans i Christine Teunissen uczestniczyli w uroczystościach Ketikoti, a deputowany NSC był na pogrzebie krewnego. Zabrakło zwyczajowego pairingu (umowy, że strona rządząca „odpuści” głos, gdy brakuje posła opozycji). Gdyby wszyscy byli obecni, wynik prawdopodobnie wyniósłby 75 : 75, a poprawka by nie przeszła.

Polityczne kontrowersje i reakcje

Geert Wilders (PVV) nazwał wynik „historycznym”. Christine Teunissen (Partij voor de Dieren) uznała go za skutek nadużycia procedur, a Nieuw Sociaal Contract oraz CDA ogłosiły, że odrzucą cały pakiet ustaw azylowych z powodu penalizacji pomagania nieudokumentowanym. O losie zmian zdecyduje jeszcze Senat (Eerste Kamer) – wynik wciąż jest niepewny.

Uchodźcy bez pierwszeństwa do mieszkań socjalnych

Tego samego dnia izba odebrała uchodźcom (statushouders) priorytet w przydziale mieszkań komunalnych, przekazując go bezdomnym rodzinom z dziećmi. Zwolennicy mówią o skróceniu kolejek dla „lokalnych” potrzebujących; przeciwnicy wskazują, że uchodźcy i tak otrzymywali tylko 5–10 % lokali, więc decyzja nie rozwiąże kryzysu mieszkaniowego, a jedynie wzmocni napięcia społeczne. Zmiany wejdą w życie dopiero po zatwierdzeniu przez Senat.

Konsekwencje dla Polaków bez legalnego pobytu

• Kara za nielegalny pobyt. Przebywanie w Holandii bez prawa pobytu ma zostać uznane za przestępstwo, zagrożone grzywną lub do 6 miesięcy więzienia.
• Ryzyko kar za pomoc. Nowe przepisy mogą penalizować osoby, które świadomie pomagają nieudokumentowanym (np. udostępniają mieszkanie czy finansują pobyt).
• Niepewność do czasu decyzji Senatu. Dopóki ustawa nie zostanie zatwierdzona, obowiązują dotychczasowe zasady: brak kary za sam pobyt, możliwe zatrzymanie na czas deportacji.
• Prawo UE. Polacy mają prawo pobytu jako obywatele UE, o ile pracują, szukają pracy lub uczą się. Problem dotyczy tych, którzy realnie stracili status — np. po decyzji o wydaleniu.

Gdzie szukać pomocy?

• Adwokat imigracyjny – bezpłatna lub niskokosztowa porada, analiza możliwości legalizacji (np. wniosek humanitarny, łączenie rodzin, odnowienie postępowania azylowego).
• VluchtelingenWerk Nederland – organizacja wspierająca cudzoziemców; pomoc w kontakcie z urzędami, tłumaczenia dokumentów, wsparcie psychologiczne.
• Stichting LOS, Defence for Children, Pauluskerk – lokalne fundacje i kościoły oferujące schronienie, porady i pomoc materialną.
• Schroniska gminne (bed, bad, brood) – nocleg, posiłek i opieka medyczna dla osób w najtrudniejszej sytuacji.

Podsumowanie
Przegłosowanie kar za nielegalny pobyt i odebranie uchodźcom priorytetu mieszkaniowego wywołało ostrą debatę i może zablokować cały pakiet ustaw azylowych w Senacie. Dla Polaków bez ważnego pobytu oznacza to ryzyko kar i potrzebę pilnego uregulowania statusu lub skorzystania z pomocy prawnej, zanim przepisy wejdą w życie.

Źródła:
NOS Nieuws (28.06.2025)
RTL Nieuws (01.07.2025)
NOS/Nieuwsuur (01.07.2025)
NOS Nieuws (02.07.2025)
NRC Handelsblad (01.07.2025)
BNNVARA/Joop (02.07.2025)
Cvandaag (02.07.2025)
Blog George Knight (02.07.2025)
Stichting LOS (dostęp 03.07.2025)oziemców  - nrc.nl.